راه ها را به سرزمین خورشید بسته اند - وبلاگ ارم گفتگو

به گزارش وبلاگ ارم گفتگو، رئیس پژوهشکده باستان شناسی می گوید: این پژوهشکده، هیچ اهرم اجرائی برای جلوگیری از ورود شرکت های پتروشیمی به محوطه های تاریخی در بوشهر مانند نجیرم ندارد. در واقع ما یک نهاد صرفا پژوهشی هستیم که اهرم اجرائی و قانونی برای جلوگیری از این نوع پروژه ها در اختیار نداریم.

مدت زمانِ کمی نگذشته از وقتی درخواست ها و هشدارهای گاه و بیگاه دوستداران میراث فرهنگی شروع شد برای جلوگیری از تخریبِ محوطه های تاریخی که رأس کمان شان از بین بردن آخرین نشانه های حقانیت خلیج فارس در سواحل خلیج فارس از سرزمین خورشید بتانه گرفته تا نجیرم، دیر، بردستان، کنگ، گناوه و سیراف را نشانه گرفته اند، هشدارهایی که گویا فقط باستان شناسان آن ها را جدی گرفته اند و آنالیز بخش های باقی مانده در سواحل خلیج فارس را شروع کردند تا گزارش هایشان دست کم مستنداتی از این محوطه های تاریخی ثبت نمایند.

اما آن شرکت ها که به واسطه قرار دریافت شان در رده 6 شرکت ها، ورودشان به حریم شهری ممنوع است، همچنان راهِ خود را پیش گرفته اند؛ راهی که خود به مرور یک حس تملک در منطقه ای که به آن وارد شده اند برای هر شرکت یا دستگاه یا حتی شخص، به وجود می آورد که به مرور روی یک نقطه مستقر می شوند و میراث فرهنگی باید برای انجام هر کاری در این محوطه ها، نخست به تملک آن نقطه فکر کند.

روح الله شیرازی - رئیس پژوهشکده باستان شناسی - اما در این زمینه می گوید: ما از نظر قانونی نمی توانیم به چنین تجاوزهایی به محوطه های تاریخی ورود کنیم، یگان حفاظت و قوانین اجرائی برای جلوگیری از این کارها در حیطه کاری معاونت میراث فرهنگی و اداره کل محوطه ها و بافت های تاریخی است، اما این پژوهشکده تا کنون همه نگرانی ها و مسائل موجود خود را به این معاونت منعکس نموده است.

او با تاکید بر این که این محوطه ها به طور کامل کاوش نشده اند، اظهار می نماید: یکی از دغدغه هایم از ابتدای حضورم در پژوهشکده باستان شناسی، فعال کردن مطالعاتِ مربوط به باستان شناسی خلیج فارس بود که به وسیلهِ انجام آنالیز های باستان شناسی و کاوش های مورد احتیاج تاکنون نیز کارهایی در این زمینه اجرا شده است.

وی با اشاره به این که تا کنون با چند استان ساحلی مانند هرمزگان، خوزستان و سیستان و بلوچستان در این زمینه صحبت هایی مطرح شده است، ادامه می دهد: متاسفانه فعلا برنامه ها به دلیل مسائل اقتصادی و تنگناهای موجود متوقف مانده اند و نتوانستیم کارها را جلو ببریم، چون باید بخشی از برنامه ها با مشارکت استان ها انجام می شد، که امکان آن محیا نشد.

شیرازی با تاکید بر این که پژوهشکده باستان شناسی در محوطه های تاریخی مانند نجیرم که با مسائل تعرض به محوطه ها روبرو اند، هیچ اهرم اجرائی ندارد که بتواند به آن ها ورود کند، می گوید: ما صرفا یک نهاد پژوهشی هستیم و مطالعات مربوط به باستان شناسی را انجام می دهیم، بنابراین به آن ها اعلام نموده ایم این ساخت و سازها در آینده مزاحم اقدامات پژوهشی و باستان شناسی ما خواهد بود و این کارها نباید در این محوطه ها رخ دهند، چون باستان شناسان ما از نظر دسترسی به منظر و محوطه ها و آثار موجود احتیاج با مشکل روبرو می گردد.

زمانی که یک خانه یا شرکت روی محوطه ای تاریخی ساخته می گردد، عملا یک مالکیت شکل می گیرد که دیگر و به راحتی نمی توانیم به آنها دسترسی داشته باشیم، بنابراین باید دسترسی همیشگی در محوطه ها که قصد انجام مطالعات و کاوش های باستان شناسی داریم، وجود داشته باشد.

رئیس پژوهشکده باستان شناسی، یکی از مهمترین مسائل بعد از ورود دستگاه ها و اشخاص به این محوطه های تاریخی را آزادسازی آن ها مطرح می نماید، مانند وضعیتِ محوطه تاریخی کوی کیوان در شهرستان ازنا در استان لرستان که اکنون با مسائلِ زیادی برای آن روبروند و دسترسی باستان شناسان برای انجام مطالعات مورد احتیاج را بسیار سخت می نماید.