واگذاری مهر اقتصاد با یک سوم قیمت! - وبلاگ ارم گفتگو

به گزارش وبلاگ ارم گفتگو، از اواخر دولت یازدهم زمانی که ولی الله سیف، بر جایگاه ریاست بانک مرکزی تکیه می زد، بحث ادغام بانک های نظامی مطرح بود اما با تغییر او در مرداد97 و روی کار آمدن عبدالناصر همتی به جای سیف، این موضوع بیش از گذشته پیگیری شد.

11اسفند97 بود که بانک مرکزی در قالب اطلاعیه ای ادغام بانک های وابسته به نیروهای مسلح را با هدف ارائه بهتر خدمات و متمرکز کردن توانمندی و ظرفیت ها کلید زد.

بر این اساس، بانک های مهر اقتصاد، انصار، قوامین، حکمت ایرانیان و مؤسسه اعتباری کوثر، پنج بانک و مؤسسه هدف بانک مرکزی برای ادغام در بانک سپه اعلام شدند اما ظاهرا در بحث ادغام بانک های دولتی مشکلاتی پیش آمده که اخیرا بعضی از آنها سر باز کردند.

تعجیل در جریان ادغام بانک های نظامی در بانک سپه با مشکلاتی همراه شده که اعتراض سهامداران بانک های ادغام شده را به دنبال دارد و بسیاری از آنها می گویند بانک در جریان ادغام قرار نگرفته و همانند انحلال با این موضوع رفتار شده است.

جام جم در این زمینه گزارشی تهیه نموده که جزئیات آن در ادامه آمده است.

یکی از استدلال های بانک مرکزی برای به خاتمه رسیدن طرح ادغام پنج بانک و موسسه در بانک سپه، پیشگیری از تبعات انحلال بانک های زیانده وابسته به نیروهای مسلح بوده که به نظر اصرار و تمرکز بر سیاست ادغام با رویکرد پوشش زیان بعضی بانک ها، به قیمت تضییع حقوق سهامداران بعضی دیگر از بانک ها شده است.

در بخشی از اطلاعیه بانک مرکزی آمده بود: به منظور حفظ و ایفای حقوق تمام سهامداران بانک ها و مؤسسه اعتباری تحت ادغام و با عنایت به آنالیز های کارشناسی همه جانبه و هماهنگی انجام گرفته با سازمان بورس و اوراق بهادار، چارچوب مدونی برای این مهم تنظیم شده و طبق برنامه هر یک از بانک ها و مؤسسه اعتباری یادشده نسبت به معین تکلیف شرایط سهامداران مرتبط با خود اقدام می نمایند و به تمام سهامداران اطمینان داده می گردد کلیه حقوق آنها کارسازی و ایفا خواهد شد.

بانک مهر اقتصاد که به شبکه شتاب و سامانه ساتنای بانک مرکزی متصل بود، 10میلیون مشتری فعال، 63هزار میلیارد تومان سپرده، 730شعبه و 1100دستگاه خودپرداز و درمجموع بیش از 70هزار میلیارد تومان دارایی داشت. مهر اقتصاد عمدتا کوشش می کرد در نقاط دورافتاده و البته محروم شعبه تأسیس کند.

ارزش گذاری ارزان

بانک مهر اقتصاد با برگزاری مجمع فوق العاده خرداد سال جاری در بانک سپه ادغام شد. سهامداران بانک اما معترضند؛ به این که چرا ارزشگذاری سال 97 مبنای قیمت گذاری سهام آنها قرار گرفته است. آن هم در شرایطی که در دو سال گذشته همه اموال متعلق به این مجموعه دست کم چند برابر شده است.

بانک مهر اقتصاد در سال 72 با اهدای یک میلیون تومان از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان سرمایه اولیه در قالب موسسه اقتصادی و اعتباری کار خود را شروع کرد و در همان سال توانست مجوز فعالیت موسسه را دریافت کند.

در سال 83 نماینده ناظر بانک مرکزی به این موسسه اعتباری معرفی گردید و در سال 89 مجوز فعالیت و ارتقا از موسسه به بانک از سوی دستگاه های مرتبط به تایید رسید.

در فروردین 89 اساسنامه بانک مهر اقتصاد در شورای پول و اعتبار تصویب شد و در نهایت سال 91 بانک مرکزی فعالیت موسسه مهر اقتصاد را به عنوان بانک تایید کرد.

در سال 93 بانک مرکزی برای تجدید ارزیابی دارایی و افزایش سرمایه برای تبدیل موسسه به بانک مجوز داد و اساسنامه این بانک توسط شورای پول و اعتبار در بهمن 93 تصویب شد و در همان سال بانک مرکزی اجازه نصب تابلو را به بانک مهر اقتصاد داد.

در سال مذکور مجوز پذیره نویسی و ورود به فرابورس و واگذاری 17درصد سهام به اشخاص حقیقی و 5درصد به اشخاص حقوقی صادر شد. در جریان این پذیره نویسی 180هزار نفر سهامدار حقیقی بانک مهر اقتصاد شدند.

بانک مهر اقتصاد 180هزار سهامدار دارد؛ کسانی که معتقدند خالص اموال و دارایی های بانک خرداد 99 دست کم 70هزار میلیارد تومان ارزش داشته است. بانک سپه اما همه را 55هزار میلیارد تومان ارزان تر، یعنی به قیمت 15هزار میلیارد تومان برآورد نموده است.

غیر از این که به همان ارزش گذاری های سال97 هم نقدها فراوانی دارند. نقدهای که باعث می گردد همان قیمت گذاری صورت گرفته هم حسابی زیر سؤال برود.

ارزیابی صورت گرفته از اموال و دارایی در سال97 هم به دلایل متعددی مورد پذیرش سهامداران نبود، مثلا این که هیأت ارزیاب بدون مشورت یا اطلاع سهامداران حقیقی یا حقوقی بانک فعالیت می کرد و عملکرد شفافی نداشت یا فقط متشکل از کارشناسان بورسی بود. درحالی که بسیاری از اموال مهراقتصاد مشتمل بر املاک و مستغلات است.

نکته دیگر کسر 5200میلیارد تومان بابت ذخیره اقتصادیات، طبق اطلاعات صفحه 72 گزارش هیات کارشناسان رسمی دادگستری است.

آن هم در شرایطی که قبلا در 3اردیبهشت1397 طی دادنامه ای مبنی بر رد اقتصادیات بر ارزش افزوده به نفع بانک مهر اقتصاد، رأی صادر شده بود.

حالا پرسش این است چطور وقتی رأی صادر و اقتصادیات حذف شده باید مجدد در ارزش گذاری لحاظ گردد. در پی عدم شفافیت فرآیند ارزش گذاری قیمت هر سهم بانک مهر اقتصاد در مجمع عمومی بانک ابتدا 1217تومان اعلام شد پس از اعتراض سهامداران حقیقی در همان جلسه بهای هر سهم به 1717تومان افزایش یافت.

از آنجا که 78درصد سهام بانک مهر اقتصاد متعلق به سهامداران حقوقی بوده توسط بانک سپه به شرکت خدمات اندیشگر متعلق به بانک سپه منتقل شد و قیمت 1717 تومان پذیرفته شد، چراکه برآورد قیمت واقعی هر سهم حدود 7000 تومان بود.

همچنین بر اساس ابلاغیه 31بندی ادغام بانک ها قرار بود بانک ها با سود و زیان صفر ، وارد فرآیند ادغام شوند اما رعایت نشدن آن باعث زیان سنگین حدود 65هزارمیلیارد تومانی سهامداران بانک مهر اقتصاد شد.

مهم ترین اشکال اما تأخیر 15ماهه میان زمان ارزش گذاری اموال و دارایی های بانک تا تشکیل مجمع فوق العاده است؛ یعنی از اسفند 97 تا خرداد 99. در حالی که براساس ابلاغیه 31بندی ادغام بانک ها، بانک سپه تنها چهار ماه بعد از ارزش گذاری اموال برای برگزاری مجمع فوق العاده فرصت داشت. این در حالی است که تورم در 15 ماه (از اسفند 97 تا خرداد 99) تا چه اندازه اموال مهر اقتصاد را مرغوب تر کرد.

دارایی مهر اقتصاد چیست؟

بانک مهر اقتصاد مالک سه شرکت سرمایه گذاری بود؛ یکی از آنها سرمایه گذاری مهر ایرانیان است. مجموعه ای که در زمان ادغام، سهامدار 13.5 درصد از فولاد مبارکه، 66.83 درصد از تراکتورسازی، 19.61درصد از ایرالکو، 13.5درصد از بیمه ملت و 100درصد نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون بود. نیروگاه کازرون البته نماد بورسی نیست اما از متعلقات شرکت بود. فقط محاسبه قیمت تابلوی همین نمادها در خرداد 99 می تواند نمودار ارزش واقعی مهر اقتصاد باشد.

ارزش سهام تراکتورسازی تبریز در اسفند 97، 406تومان بود. این رقم در اسفند 98 به 1153تومان رسیده است. به عبارت دیگر ظرف یک سال سهام این شرکت تقریبا 2.8برابر شده است.

همچنین در 12خرداد سال جاری (روز برگزاری مجمع عمومی بانک مهر اقتصاد) ارزش سهام آن به 2060تومان رسید. یعنی دست کم پنج برابر بیشتر از ارزش گذاری های صورت گرفته قبلی! همچنین نیروگاه سیکل ترکیبی 1470مگاواتی کازرون در اسفند 97، 5800میلیارد تومان ارزش گذاری شده است. مقایسه شرایط قیمت گذاری این مجموعه با نیروگاه 1444مگاواتی سیکل ترکیبی جهرم روشن نماینده موضوعات فراوانی است.

جالب است بدانید ارزش نیروگاه جهرم همان سال دست کم 12هزار میلیارد تومان معین شده بود. جالب اینجاست مالک نیروگاه جهرم بانک سپه است اما هیأت ارزیاب دارایی مهر اقتصاد را نصف دارایی مشابه سپه ارزیابی کرد.

شرایط فولاد مبارکه هم روشن است؛ اسفند 97 ارزش هر سهم 351تومان، اسفند 98 یعنی یک سال بعد 462تومان و 12خرداد 99 به 919تومان رسید.

سهام این شرکت البته همزمان با رشد تاریخی شاخص بورس بیشتر از اینها هم شد اما چندی بعد کاهش یافت. به هرحال قیمت تابلوی فولاد مبارکه 30دی ماه 99 همچنان 1020تومان است. با یک محاسبه ساده می توان دریافت که ارز اموال بانک مهر اقتصاد بیشتر از اعداد و ارقام اعلام شده از سوی دولت است.

آنالیز ها نشان می دهد دارایی بانک مهر اقتصاد با آنالیز هیأت کارشناسی در اسفندماه سال 1397، 20هزار و 500میلیارد تومان برآورد شده، در حالی که دارایی این بانک در روز برگزاری مجمع عمومی فوق العاده در تاریخ 12خردادماه سال جاری دست کم 70هزار میلیارد تومان بوده است!

به همین دلیل، بر اساس برآورد هیأت کارشناسی، هر سهم بانک مهر اقتصاد 1717تومان ارزش گذاری شد؛ این در حالی است که برآوردها حاکی از ارزش 7000 تومانی هر سهم به پشتوانه دارایی های بانک مهر اقتصاد در زمان برگزاری مجمع فوق العاده است. لازم به ذکر است، سهام حقیقی بانک مهر اقتصاد معین است که نسبت با 49میلیارد و 500میلیون تومان (مابه التفاوت ارزش ذاتی دارایی در زمان برگزاری مجمع و برآورد کارشناسی)، 10میلیارد و 900میلیون تومان زیان ناشی از پروژه ادغام بانک ها برایشان به ارمغان آورده است.

وقتی بانک سپه جوابگو نبود

در جریان اعتراض سهامداران حقیقی بانک مهر اقتصاد، خبرنگار جام جم با روابط عمومی بانک سپه تماس گرفت تا از چند و چون ماجرا باخبر گردد که مدیران این بانک حاضر به گفت وگو با ما نشدند. حالا اغلب سهامداران بانک مهر اقتصاد از تریبون های مختلف نسبت به تضییع حقوق خود واکنش نشان داده اند و نسبت به پیگیری موضوع از قوه قضاییه، سازمان بازرسی کل کشور و نمایندگان مجلس نیز پافشاری دارند.

خواسته سهامداران آنالیز مجدد اموال و دارایی های بانک مهر اقتصاد در مقطع برگزاری مجمع عمومی فوق العاده و پرداخت مابه التفاوت ارزش دارایی شان هستند؛ دارایی که در پی ادغام پنج بانک و مؤسسه در بانک سپه به فروش اجباری رسیده است. باید دید بانک مرکزی به منظور صیانت از حقوق سهامداران بانک های ادغامی اقدام جدی انجام خواهدداد یا خیر؟

گروه اقتصاد روزنامه وبلاگ ارم گفتگو