پیدا و پنهان جدیت اروپا نسبت به برجام - وبلاگ ارم گفتگو

به گزارش وبلاگ ارم گفتگو، تهران- خبرنگاران- پیامدهای نشست هفته گذشته اعضای برجامی اتحادیه اروپا در بروکسل درباره اولتیماتوم تهران، به مسیری ختم شده که دولتمردان این قاره از پوستین خود درآمده وبا اعتراف به کوتاهی در اجرای تعهداتشان، تصریح نموده اند، تحریم های آمریکا علیه ایران، به نوعی تنبیه اروپا نیز بوده است.

ایران در یکسالی که از زمان خروج واشنگتن از برجام می گذرد، با فداکاری و صبر، مسئولیت حفظ این توافق بین المللی را به دوش کشیده است اما نگاه خنثی دولتمردان اروپایی به انجام تعهدات خود با واکنش و اولتیماتوم تهران همراه شد که زمان وعده های سیاسی اروپا به سرانجام رسیده و آنها برای حفظ برجام باید هزینه بدهند.

این اقدام ایران سبب شد تا دوشنبه هفته گذشته بروکسل میزبان نشست فدریکا موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سه وزیر خارجه اعضای برجامی این قاره اتحادیه اروپا باشد.

نشستی که در حاشیه آن به دیدار با مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا - که بصورت غیرمنتظره به بروکسل رفته بود - نیز منتهی شد و آنها مخالفت و انتقاد خود را با رویکرد یکجانبه و تندروی واشنگتن علیه ایران با سیاست فشار حداکثری گفتند.

در پنج روزی که از این نشست گذشته است، دولتمردان، مقام های سیاسی و تحلیلگران در این قاره بویژه سران آن اظهاراتی مطرح نموده اند که گویای تغییر جهت در جهت حفظ برجام است؛ هرچند که همچنان در حد لفاظی بوده و اقدام عملی از آنها دیده نشده است.

یکی از خواسته های ایران از اتحادیه اروپا بعد از خروج آمریکا از برجام، ایجاد ساز وکاری برای مبادلات مالی تهران با بروکسل بود و براین اساس دولتمردان اروپایی بعد از مدتها وقفه، اوایل زمستان سال گذشته اینستکس را پیشنهاد کردند؛ اما با وجود تاخیرهای مکرر، هنوز اجرایی نشده است؛ هرچند موگرینی در نشست هفته گذشته که ریاست گروه سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان موسوم به EU3 را برعهده داشت در پیامی جداگانه خواهان فعال شدن ساز وکار اینستکس برای انجام معاملات تجاری قانونی با ایران بدون نگرانی از تحریم های آمریکا شد و گفت نخستین معاملات از این راه در چند هفته آینده انجام می گردد.

با این وجود، اغماض اروپا در انجام تعهدات برجامی، موضوعی است که رسانه های اروپایی نیز به آن اذعان نموده اند. برای نمونه، پایگاه خبری فوربس در گزارشی با توجه به فشارهای آمریکا به متحدانش برای پرهیز از مبادلات با ایران نوشت: زمانی وجود دارد که انسان باید طرف یکی را بگیرد اما اتحادیه اروپا ظاهرا مصمم است که مدت بیشتری در وسط باشد....

در همین زمینه رییس جمهوری اتریش نیز اواخر هفته گذشته در نشست خبری مشترک با ولادیمیر پوتین همتای روس خود در سوچی به آن اشاره نمود: اتحادیه اروپا هنوز نتوانسته مکانیزم کارآمدی را برای تجارت با ایران به اجرا گذارد.

در واقع الکساندر فان در بلن نیز به کوتاهی سران بروکسل اذعان و تصریح نموده که آمریکا با تحریم هایش علیه ایران، به نوعی اروپایی ها را نیز تنبیه نموده است.

وی گفت، این رویکرد منفی با اعمال تحریم ها نسبت به ایران در حالی انجام شده که آژانس بین المللی انرژی اتمی از زمان اجرایی شدن برجام، پایبندی ایران به توافق هسته ای را تایید نموده است.

وی اذعان کرد با توجه به این برخورد با تهران، سخت است که در این شرایط، بتوان ایران را جذب کرد.

آنگلا مرکل صدراعظم آلمان نیز از وحدت اروپایی ها در قبال توافق هسته ای با جمهوری اسلامی ایران استقبال نموده و گفته، اروپا در تعامل با مساله ایران ضعیف عمل نموده است.

وی با بیان اینکه آلمان، فرانسه و انگلیس رویکرد متفاوتی با آمریکا در برابر برجام دارند، تصریح نموده، اروپا کوشش می نماید توافق هسته ای را نجات دهد اما با وجود نقش دلار به عنوان ارز پیشرو دنیا، اروپا در روبروه با تحریم های آمریکا با مشکلاتی روبه روست.

وی در مصاحبه با روزنامه زوددویچه سایتونگ اعلام نموده که اروپا در تقابل با تحریم های آمریکا برای حفظ برجام با چالش روبرو است؛ با این حال اروپایی ها پیشرفت هایی نیز حاصل نموده اند.

مدیر اندیشکده روابط بین الملل و راهبردی فرانسه نیز در این زمینه با انتقاد از یکه تازی های آمریکا در صحنه بین المللی، تاکید دارد که اروپا درباره کنار گذاشتن تجارت با دلار در اقتصاد دنیای باید بیشتر بیاندیشند زیرا تهدید اصلی برای حاکمیت کشورهای اروپایی است.

پاسکال بونیفاس تهدید اصلی برای حاکمیت کشورهای اروپایی را سیاست های یکجانبه گرایانه رئیس جمهوری آمریکا دانست.

سیاست دونالد ترامپ خیلی سریع نظم دنیای را برهم می زند و این به هرج ومرج در کشورهای مختلف منجر خواهد شد.

به گفته رئیس اندیشکده روابط بین الملل و راهبردی فرانسه، آمریکا همزمان تحریم ها و فشارهای خود را به کشورهای ایران، کره شمالی، ونزوئلا و کوبا افزایش داده و نظر دارد امپریالیسم آمریکایی را که در گذشته تضعیف و متزلزل شده بود، احیا کند.

** فصلی جدید برای محک اروپا

در کنار تاکید سران بروکسل به ضرورت حفظ برجام و ضرورت بهره مندی ایران از منافع مالی آن، فشار احزاب و گروه ها در این اتحادیه اروپا به دولتمردانشان برای ترغیب واشنگتن با هدف بازگشت به توافق هسته ای بیشتر شده است و در این میان، واکنش ها در آلمان بیشتر از دیگر کشورها بوده است.

احزاب دموکرات مسیحی و سوسیال دموکرات آلمان چهارشنبه گذشته در نشستی در برلین، بر لزوم حل و فصل موضوع ایران به وسیله سیاسی تاکید کردند.

الکساندر گراف لامبسدورف معاون فراکسیون مجلسی حزب دموکرات آزاد آلمان نیز در گفت وگو با نشریه دی ولت، با توجه به رخدادهای منطقه غرب آسیا، افزایش تنش در منطقه میان آمریکا و ایران را به زیان آلمان دانست و گفت: پیامدهای چنین اتفاقی می تواند به طور مستقیم متوجه آلمان شده و پیامدهای سنگینی به بار آورد.

نمایندگان مجلس آلمان(بوندستاگ) نیز در سخنرانی های خود در این مجلس بر لزوم حفظ برجام و مقابله با سیاست های یکجانبه آمریکا علیه ایران تاکید کردند.

نوربرت روتگن نماینده فراکسیون دموکرات مسیحی در این رابطه گفت: روح برجام آسیبی ندیده است و می توان آن را ادامه داد. هسته اصلی توافق هسته ای ایجاد ساز وکاری برای برقراری امنیت در منطقه و توسعه مالی ایران است.

وی با یادآوری جدایی جهت آمریکا و اروپا در موضوع ایران اضافه نمود: نباید فقط به آمریکا متکی باشیم؛ اتحادیه اروپا باید راهی منحصر به خود در این میان بیابد و راهبرد سیاسی اش را برای منطقه تدوین کند.

نیلز اشمیت عضو فراکسیون حزب سوسیال دموکرات آلمان نیز سیاست های آمریکا را عامل تشدید اوضاع در منطقه خواند و گفت: سیاست های کاخ سفید کوشش های دیپلماتیک را بی اثر نموده است اما آلمان به بازگشت به جهت دیپلماتیک اصرار دارد.

وی گفت: از همه ظرفیت های دیپلماتیک برای حفظ برجام استفاده خواهیم کرد. ما سال ها برای به ثمر رساندن این توافق زمان صرف نموده ایم و خواهیم کوشید که منافع مالی مورد نظر ایران در این توافق تامین گردد.

شدت تحولات در منطقه و افزایش تنش ها سبب شده تا حزب سبز آلمان از وزیر خارجه این کشور درخواست کند که سفری به تهران داشته باشد.

با این حال یک عضو فراکسیون حزب سبز مجلس آلمان گفت که هنوز برنامه ای برای سفر هایکو ماس به ایران با هدف رایزنی درخصوص برجام اعلام نشده است.

دولت ترامپ انتظار داشت همچون گذشته که متحدانش در اروپا از سیاست های واشنگتن حمایت می کردند، این بار نیز علیه ایران با او همسو شوند اما امید او بر باد رفت و این بار در اظهارات علنی مقام های اروپایی دیده شده است.

در این زمینه خبرگزاری آسوشیتدپرس به مخالفت سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه با سیاست های تنش آفرین کاخ سفید علیه ایران اشاره نمود و نوشت: تنش بر سر ایران آزمونی است که ائتلاف اروپایی و آمریکا را محک می زند.

آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان نیز تصریح نموده که فرانسه، آلمان و انگلیس رویکردی متفاوت از آمریکا درباره ایران اتخاذ نموده و در این زمینه منافع مشترکی با روسیه و چین دارند.

به اعتقاد تحلیلگران بین المللی، سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان در صورت اجرایی کردن کانال مالی با ایران، به راهی برای جلوگیری از تحریم های آمریکا دست یافته و نشان خواهند داد که ائتلاف ها می تواند به بازسازی اروپای غربی بعد از جنگ دنیای دوم یاری کند؛ ضمن آنکه محکی برای آغاز به کار چنین ائتلاف های علیه واشنگتن باشد که پیش از این وجود نداشته است.

** اروپا همانند ایران هزینه دهد

ایران بارها تصریح نموده که برایش قابل پذیرش نیست اروپا نتواند در انجام تعهدات برجامی خود قدمی برندارد؛ در واقع سران قاره سبز باید بپذیرند که برای پایبندی طرفین توافق هسته ای، هزینه دهند.

هرچند اروپا به دلیل فشارهایی که از طرف آمریکا وجود دارد به راحتی نمی تواند بعضی از تعهداتشان را اجرا کند اما این نافی تعهدات و مسئولیت شان نیست؛ ضمن آنکه اجرا نشدن کانال مالی میان اروپا با ایران، برای طرف غربی نیز خسارت بار بوده است.

طبق گزارش شبکه زد.دی.اف آلمان، اجرا نشدن ساز وکار مالی ویژه بین ایران و اتحادیه اروپا سبب کاهش مناسبات تجاری شرکت های آلمانی با تهران شده است.

این رسانه، از سکوت اروپایی ها در قبال تحریم های آمریکا به عنوان عامل اصلی کاهش مناسبات تجاری ایران و آلمان در ماه های اخیر یاد کرد.

فرافکنی سران اروپایی برای اجرای این ساز وکار مالی در حالی بارها مطرح شده که زیگمار گابریل وزیر امور خارجه سابق آلمان در این رابطه تصریح نموده برای بهره مندی ایران از منافع توافق هسته ای امکاناتی وجود دارد که اروپا تاکنون آنها را به کار نگرفته است.

در این زمینه وندی شرمن دیپلمات آمریکایی و عضو سابق تیم مذاکرات هسته ای نیز در یاداشتی در روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز، بر نقش فعال و مثبت سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان در زمان مذاکرات منجر به برجام تاکید و به آنها یادآوری نموده: در شرایط حساس کنونی این سه کشور نقش بیشتری برای یاری به ایران با هدف جلوگیری از یک جنگ احتمالی با آمریکا دارند.

وی یکی از مهم ترین راه ها برای اروپایی ها برای دسترسی ایران به منافع مالی برجام را به راه انداختن چرخه حرکت ساز وکار مالی تجارت با ایران(اینستکس) دانسته و نوشته است: اروپا باید مکانیسم مالی واقعی و قابل اجرا را برای ارائه بعضی سرمایه گذاری ها و یاری های بشردوستانه به ایران ایجاد کند.

در واقع این دیپلمات سابق آمریکایی نیز اذعان نموده اروپا باید کانال مالی پیشنهاد دهد که قابلیت اجرایی داشته باشد و به نوعی، هزینه و ریسک های تعهدات برجامی خود را بپذیرد.

اروپام** 2023**2040