اندیشکده، الگوهای نظام سرمایه داری در نزاع با یکدیگرند - وبلاگ ارم گفتگو

به گزارش وبلاگ ارم گفتگو، نشریه فارن افرز متعلق به اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا با بررسی کشمکش جاری میان الگوی نظام سرمایه داری غربی به رهبری آمریکا و شرقی به رهبری چین، نوشت که نزاع این دو الگو، تغییرات در این نظام را در آینده شکل خواهد داد.

نظام اقتصادی که امروز در اکثر نقاط جهان حاکم است نظام سرمایه داری است و صرفا بخش های اندکی از جهان هستند که اقتصاد خود را بر این اساس اداره نمی کنند. نظامی که بنیان اصلی آن به صورت قرار دریافت سرمایه به صورت عمده در بخش خصوصی و تولید مبتنی بر سود تعریف می شود.

این روزها برخی تحلیلگران از عبارت نظام سرمایه داری مرحوم استفاده می کنند و اینطور به نظر می رسد که این نظام اقتصادی نیز همانند نظام های دیگری که به موازات آن ظهور پیدا کرده بودند نظیر کمونیسم و سوسیالیسم در آستانه افول و نابودی است.

نشریه فارن افرز با انتشار مقاله ای پیرامون درگیری و تقابل نظام های سرمایه داری از کشمکشی سخن به میان آورده که در درون نظام سرمایه داری میان دو الگویی که به کشاکش یکدیگر قد علم کرده اند؛ دو الگوی اقتصادی که به لحاظ جنبه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با یکدیگر متفاوتند اما در دل نظام سرمایه داری در نبردی واقعی با یکدیگر هستند.

بر اساس این گزارش، در کشورهای اروپای غربی، آمریکای شاقتصادی و برخی کشورهای دیگر نظیر هند، اندونزی و ژاپن یک الگوی لیبرال سرمایه داری حاکم است که بخش خصوصی نقش پررنگ تری را ایفا می کند و گونه دیگر، الگوی سیاسی دولت محوری است که در چین، بخش هایی از آسیا نظیر میانمار، سنگاپور و ویتنام، آذربایجان و روسیه و کشورهای آفریقایی الجزایر، اتیوپی و رواندا اجرا می شود.

این دو نوع متفاوت از سرمایه داری که آمریکا و چین به ترتیب نمونه های برجسته آن به شمار می فرایند مدام با یکدیگر در رقابتند و از سوی دیگر در هم تنیده نیز هستند که شاید بتوان رقابت میان غرب و شرق را در این تقابل تعریف کرد و همین رقابت در نهایت آینده اقتصاد جهان را شکل خواهد داد.

این دو الگو در درون نظام سرمایه داری روش های متفاوتی برای ساختاربندی قدرت سیاسی و اقتصادی در جامعه ارائه می دهند. سرمایه داری سیاسی، اختیارات بیشتری به نخبگان سیاسی می دهد و در عین حال افزایش قابل توجه رشد اقتصادی را به مردم عادی وعده می دهد. به نظر می رسد چین در اجرای این الگو و به چالش کشیدن ادعای غرب مبنی بر ارتباط میان سرمایه داری و لیبرال دموکراسی پیروز عمل کرده است.

از سوی دیگر سرمایه داری لیبرال، دموکراسی و حاکمیت قانون را به عنوان اصول بنیادین خود تعریف کرده اما این الگوی اقتصادی در دل نظام سرمایه داری با چالش های بسیاری روبرو است که عبارتند از: طبقه بالای جامعه که رگه های خودمختاری در آن ریشه دوانده و همچنین رشد بی سابقه بی عدالتی در جامعه که همین مسئله می تواند بزرگترین تهدید برای بقای سرمایه داری لیبرال باشد.

علاوه بر این، الگوی لیبرال نیز که در کشور چین به خوبی مشهود است، نیز چالش های خودش را دارد چرا که یکی از اصول بنیادین این الگو افزایش فزاینده رشد اقتصادی است تا حاکمیت دولت مشروعیت خود را حفظ کند اما تحقق این مسئله با توجه به شرایط فعلی اقتصاد جهان به نظر می رسد که هر روز دشوارتر می شود.

این در شرایطی است که تقابل و تنش میان این دو الگوی نظام اقتصادی سرمایه داری همزمان با افزایش تلاش بخش های دیگر جهان و به طور خاص کشورهای آفریقایی برای تغییر اقتصادشان و رشد اقتصادی پرشی، عمیق تر و عمیق تر می شود.

رقابت میان چین و آمریکا هر چند اغلب در قالب مسائل ژئوپلتیک تعریف می شود در اصل همانند جابه جایی صفحات تکتونیک پوسته زمین است که اصطکاک آنها در نهایت نحوه تغییرات نظام سرمایه داری در سال های آینده را مشخص خواهد کرد.

.