وبا از یخچال منتشر می شد - وبلاگ ارم گفتگو

به گزارش وبلاگ ارم گفتگو، هوای خنک شمیران فرصت خوبی بود برای اینکه زمستان و پاییز یخچال ها را پر از یخ کنند و تابستان و بهار زیر پل تجریش قالب های کج و کوج یخ را بفروشند. قالب هایی که نه تنها بلوری نبودند، بلکه میانشان حتی رشته های کاه و زباله های منجمد شده به چشم می خورد و سوغاتش وبا بود و دل پیچه های همیشگی.

وبلاگ ارم گفتگو- مرضیه موسوی: ورودی شمیران از سمت تهران به محله یخچال ها معروف بود؛ دیوارهای کاهگلی بلند و قطوری که گودالی پای آن کنده شده بود و در جهت جوی های آب و قنات ها قرار داشت. سید عباس صالحی از اهالی قدیمی محله تجریش می گوید :ساختمان کنونی شهرداری منطقه یک طی دهه های گذشته در یکی از یخچال های شمیران قرار داشت. آب قنات ها و آب جیره بندی شده محله در زمستان و پاییز به سمت این یخچال هدایت می شد. شب به شب یک لایه از این آب در گودال یخچال یخ می بست و روی آن را با لایه ای از کاه پر می کردند. فردا دوباره لایه دیگری آب روی آن می نشست و به این ترتیب در تمام طول سرما، این یخچال بزرگ پر از یخ می شد. اواسط بهار که هوا گرم می شد این لایه های یخ را می شکستند و هر تکه بزرگ آن را یک تا 2قران می فروختند. یخ های شکسته شده را در پاچال یخچال قرار می دادند و از آنجا بار الاغ می کردند. این یخ ها را دوره گردان ها می فروختند. افرادی هم بودند که جای ثابتی برای فروش یخ داشتند. آنها که الاغ و قاطری داشتند خودشان تا یخچال می رفتند و یخ مورد نیازشان را به قیمت مناسب تری از همانجا تهیه می کردند.

آب که به سمت گودی یخچال روانه می شد سر راهش هر چه بود با خود به همراه می آورد؛ از لاشه حیوانات مرده تا کاه و گل و زباله های دیگر. نصرالله حدادی تهران شناس می گوید :آب آلوده منشأ بیماری های زیادی در گذشته بود؛ به خصوص وبا. تا قبل از لوله کشی آب در تهران، قنات ها و آب انبارها مهمترین منبع تأمین آب آشامیدنی مردم بودند. آب از مظهر قنات طبق زمان بندی معین هر روز در ساعت های از قبل معین شده ای به سمت یک کوچه یا محله هدایت می شد. این آب ها هر چه سر راه بود با خود می برند و به آب انبارها می ریختند. وضع یخچال ها هم به همین شکل بود و همراه آب زباله ها و حتی لاشه های حیوانات مرده به گودال یخچال می ریخت و یخ می زد. مسائل گوارشی، حصبه و وبا از مهمترین بیماری هایی بود که آب های آلوده در تهران علتشان بود.